พระประธาน อารามหลวง เมืองไทย

[designbydx]

301.วัดบึงพระลานชัย

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : ธรรมยุต
แขวง/ตำบล : ในเมือง
เขต/อำเภอ : เมืองร้อยเอ็ด
จังหวัด : ร้อยเอ็ด
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ. 2318
พิกัด  : 16.05637, 103.64923

วัดบึงพระลานชัย เป็นวัดโบราณ สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 2318 โดยพระยาขัติยวงษา (เภา ธนสีลังกูร) เจ้าเมืองร้อยเอ็ด ได้ชักชวนข้าราชการ พ่อค้า ประชาชนมาบูรณปฏิสังขรณ์ขึ้น และให้ชื่อว่า วัดบึงพระลานชัย แต่ชาวบ้านนิยมเรียกว่า วัดบึง

ต่อมาปีพุทธศักราช 2530 หลวงสงกรานต์วิศิษฐ์ ได้นำข้าราชการ ทหาร ตำรวจ พ่อค้า ประชาชนบูรณะฟื้นฟูขึ้นอีกครั้งหนึ่ง โดยใช้ชื่อเดิมซึ่งถือว่าบริเวณนี้ เป็นวัดโบราณ เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์อยู่ใกล้กับบึงพลาญชัย มีสระเรียกว่า สระชัยมงคลซึ่งเป็นสระโบราณ คู่บ้านคู่เมือง และเป็นสถานที่ประกอบพิธีฉลองชัยจากการศึกของเจ้าเมืองโบราณ ต่อมาพระยารณชัยชาญ ยุทธสมุหเทศาภิบาล ผู้ว่าราชการมณฑลร้อยเอ็ด ได้อาราธนาพระครูวินัยธรหล้า จากวัดบวรนิเวศวิหาร กรุงเทพมหานคร เป็นเจ้าอาวาส ภายหลังเจ้าอาวาสองค์ต่อๆมาได้ทำการบูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะ มาตามลำดับ ในปีพุทธศักราช 2528 ได้สร้างพระอุโบสถขึ้นใหม่แทนหลังเก่าที่ประสบวาตภัย

ที่มา : พระอารามหลวง เล่ม 2 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

302.วัดมหาธาตุ จังหวัดยโสธร

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : ในเมือง
เขต/อำเภอ : เมืองยโสธร
จังหวัด : ยโสธร
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2321
พิกัด  : 15.45966, 104.26851

วัดมหาธาตุ สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 2321 เดิมชื่อว่า วัดทุ่ง เนื่องจากบริเวณวัดติดกับทุ่งนา สร้างโดยท้าวฝ่ายหน้า, ท้าวคำสิงห์, ท้าวคำผง (สมัยพระเจ้าวรวงศา (พระวอ) เสนาบดีเมืองเวียงจันทน์ นครจำปาศักดิ์) พร้อมด้วยบุตรธิดาพี่น้องไพร่พล ได้ร่วมกันสร้างวัดมหาธาตุ ต่อมาท้าวฝ่ายหน้า ทำการปราบกบฏเชียงแก้วได้ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงโปรดตั้งให้ท้าวฝ่ายหน้า เป็นเจ้าพระยาวิชัยราชขัตติยวงศา และได้ปฏิสังขรณ์วัดนี้ให้เจริญขึ้น ครั้นเจ้าพระยาวิชัยราชขัตติยวงศา ถึงแก่พิราลัย บุตรจึงได้นำอัฐิของเจ้าพระยาวิชัยราชขัตติยวงศามาบรรจุไว้ที่เจดีย์ของวัดมหาธาตุ (วัดทุ่ง) ซึ่งยังปรากฏเป็นเจดีย์อยู่จนถึงบัดนี้ ได้รับยกฐานะเป็นพระอารามหลวง เมื่อปีพุทธศักราช 2532

ที่มา : พระอารามหลวง เล่ม 2 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

303.วัดศรีธรรมาราม

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : ธรรมยุต
แขวง/ตำบล : ในเมือง
เขต/อำเภอ : เมืองยโสธร
จังหวัด : ยโสธร
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2361
พิกัด  : 15.78705, 104.14144

วัดศรีธรรมาราม สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 2361 โดยพระสุนทรรายวงษา เจ้าเมืองยโสธร ชื่อว่า วัดศรีธรรมหายโศก ครั้งเมื่อสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ เสด็จตรวจราชการ และเยี่ยมวัด จึงได้เปลี่ยนนามวัดว่า วัดอโสการาม ต่อมาสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ทรงดำริถึงชื่อวัดนี้ต่อเจ้าคณะมณฑลนครราชสีมา คือ สมเด็จพระมหาวีรวงศ์ (ติสโส) จึงเปลี่ยนนามวัดว่า วัดสร่างโศก ต่อมาได้เปลี่ยนใช้ชื่อว่า วัดศรีธรรมาราม แต่ชาวบ้านเรียกว่า วัดท่าชี วัดท่าแขก และวัดนอก

วัดศรีธรรมาราม เคยเป็นที่ประกอบพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยาสมัยการปกครองแบบสมบูรณาญาสิทธิราช พิธีเจริญพระพุทธมนต์น้ำมุรธาภิเษกทุกรัชกาล และพิธีตักน้ำศักดิ์สิทธิ์ถวายในหลวงรัชกาลปัจจุบัน ได้รับ ยกฐานะเป็นพระอารามหลวง เมื่อปีพุทธศักราช 2532

ที่มา : พระอารามหลวง เล่ม 2 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

304.วัดสำราญนิเวศ

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : ธรรมยุต
แขวง/ตำบล : บุ่ง
เขต/อำเภอ : เมืองอำนาจเจริญ   
จังหวัด : อำนาจเจริญ
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2484
พิกัด  : 15.86816, 104.62748

วัดสำราญนิเวศ สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 2484 โดยพระครูทัศนประกาศ (บุ จนฺทสิริ) เป็น เจ้าอาวาสองค์แรก พร้อมด้วยพระภิกษุ สามเณรและอุบาสกอุบาสิกา ได้ก่อสร้างปรับปรุงศาสนสถาน ศาสนวัตถุ ศาสนบุคคล และศาสนธรรม เดิมเป็นวัดป่าร่มรื่นลงัดเงียบ เหมาะสมในการเจริญสมณธรรม ของพระกรรมฐาน อุบาสก อุบาสิกา ศรัทธาในการปฏิบัติธรรม จึงได้ช่วยกันพัฒนาและตั้งเป็นวัดขึ้น ชื่อว่า วัดสำราญนิเวศ ให้เป็นวัดคู่กับวัดพรหมวิหาร อำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร ต่อมาสมเด็จพระมหาวีรวงศ์ ได้ส่งพระมหาดุสิต เทวิโล วัดบรมนิวาส มาเป็นเจ้าคณะอำเภออำนาจเจริญ มาช่วยพัฒนาวัดจนเป็น ศูนย์รวมจิตใจของพุทธศาสนิกชน และได้รับยกฐานะเป็นพระอารามหลวง เมื่อปีพุทธศักราช 2543

ที่มา : พระอารามหลวง เล่ม 2 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

305.วัดไพรสณฑ์ศักดาราม

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : หล่มสัก
เขต/อำเภอ : หล่มสัก
จังหวัด : เพชรบูรณ์
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2382
พิกัด  : 16.7836, 101.24425


วัดไพรสณฑ์ศักดาราม สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 2382 โดยพระสุริยวงศาชนสงครามภักดีวิริยกรมพาหะ (คง) เจ้าเมืองหล่มสัก เป็นวัดคู่เมือง เพื่อใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา เดิมชื่อ วัดป่า ต่อมาได้เปลี่ยนชื่อเป็น วัดอรัญญาวสี ในปีพุทธศักราช 2484 ได้เรียกชื่อใหม่ว่า วัดป่าหล่มสัก หลังจากเปลี่ยนมาเป็นจังหวัดเพชรบูรณ์แล้ว จึงเปลี่ยนเป็นชื่อ วัดไพรสณฑ์ศักดาราม เมื่อปีพุทธศักราช 2495 ภายหลังได้รับการบูรณปฏิสังขรณ์เสนาสนะ และถาวรวัตถุต่าง ๆ มาตามลำดับ

ที่มา : พระอารามหลวงเล่ม 1 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

306.วัดมหาธาตุ จังหวัดเพชรบูรณ์

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : เมือง
เขต/อำเภอ : เมืองเพชรบูรณ์
จังหวัด : เพชรบูรณ์
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.1926
พิกัด  : 16.42089, 101.15521

วัดมหาธาตุ สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 1926 ต่อมาเป็นวัดร้างสมัยหนึ่งเหมือนวัดมหาธาตุจังหวัดอื่น ๆ ชนวัดมหาธาตุ เมืองศรีสัชนาลัย เป็นต้น วัดมหาธาตุส่วนใหญ่จะอยู่ในวัง เมื่อวังร้าง วัดก็พลอยร้างไปด้วย

ต่อมาได้มีการบูรณะวัดมหาธาตุอีกครั้ง โดยก่อสร้างใหม่ทั้งหมด ถอยร่นลงมาทางแถบใต้ ติดริมคลองตลุกในปัจจุบัน แต่อยู่ในพื้นที่เดียวกัน ปล่อยให้ของมีอยู่อย่างเก่าโดยมิได้แตะต้อง มีสภาพคล้าย เป็น ๒ วัด โดยมีสระลีและสระมนเป็นแดนกั้นกลาง จากทิศตะวันออกและทิศตะวันตก ฝั่งทิศเหนือนับแต่
กระทั้งสองขึ้นไปเป็นแดนศักดิ์สิทธ์ ฝั่งทิศใต้นับจากสระทั้งสอง ลงมาถึงคลองตลุก เป็นสถานที่ก่อสร้างใหม่

สมัยพระวินัยธรรมแพ เป็นเจ้าอาวาสได้ทำการบูรณปฏิสังขรณ์พระอุโบสถใหม่ในเขตดินแดนศักดิ์สิทธิ์ คือ พระอุโบสถหลังปัจจุบัน และถมสระทั้งสอง พร้อมทั้งสร้างศาลาบริเวณสระลี ในที่สุดดินแดนทั้งสองจึง กลายเป็นแดนเดียวกันมาจนถึงปัจจุบัน

ที่มา : พระอารามหลวง เล่ม 1 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

307.วัดเพชรวราราม

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : ธรรมยุต
แขวง/ตำบล : เมือง
เขต/อำเภอ : เมืองเพชรบูรณ์
จังหวัด : เพชรบูรณ์
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2497
พิกัด  : 16.41592, 101.16335

วัดเพชรวรารามสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2497 และเพิ่งจะได้รับการยกฐานะให้เป็นพระอารามหลวงชั้นตรีชนิดสามัญ เมื่อกลางปี พ.ศ.2555 นี้เอง

วัดเพชรวรารามตั้งอยู่ที่ตำบล ในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดเพชรบูรณ์ ภายในวัดมี พระอุโบสถ ที่สวยงาม และ ที่ด้านหลังพระอุโบสถ มี พระมณฑป ซึ่ง เป็นที่ประดิษฐานปูชนียวัตถุที่สำคัญ คือพระบรมสารีริกธาตุ พระพุทธบาทจำลอง และ พระไพรีพินาศ และที่ใกล้ๆ กับพระมณฑป มีซุ้มพระ จำนวน 2 ซุ้ม มีศาลาหลังเล็กที่อยู่รายรอบพระอุโบสถ เป็นที่เรียน พระพุทธศาสนาวันอาทิตย์และจัดกิจกรรมต่างๆ

ที่มา : พระอารมหลวง The Royal Monastery เล่ม 2 กรมการท่องเที่ยว กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา

[designbydx]

308.วัดตันตยาภิรม

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : ทับเที่ยง
เขต/อำเภอ : เมืองตรัง
จังหวัด : ตรัง
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2430
พิกัด  : 7.56128, 99.59949

วัดตันตยาภิรม สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 2430 สมัยรัชกาลที่ 5 เดิมเรียกว่า วัดต้นสะตอ แรกเริ่ม สร้างวัด มีพระภิกษุถือรุกขมูลดินธุดงค์มาพักได้ต้นสะตอใหญ่ บริเวณที่ตั้งวัดปัจจุบัน ต่อมา หลวงสมานสมัคจีนนิกร ต้นสกุล สมมานกุล และแม่หนูเกตุ ได้บริจาคที่ดินถวายให้เป็นที่สร้างวัด วัดนี้จึงเป็น ที่บำเพ็ญกุศลของประชาชนไทย-จีน สืบมา ต่อมาพระธรรมวโรดม (เซ่ง อุตตมะเถระ) วัดราชาธิวาส ได้ เปลี่ยนชื่อให้เป็น วัดตันตยาภิรม ได้รับการยกฐานะเป็นพระอารามหลวง เมื่อปีพุทธศักราช 2527

ที่มา : พระอารามหลวงเล่ม 2 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

308.วัดชนาธิปเฉลิม

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : พิมาน
เขต/อำเภอ : เมืองสตูล
จังหวัด : สตูล   
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2425
พิกัด  : 6.61086, 100.06418

วัดชนาธิปเฉลิม ตั้งอยู่ ถนนศุลกานุกูล ตำบลพิมาน อำเภอเมืองสตูล จังหวัดสตูล เดิมชื่อ วัดมำบัง ถือเป็นวัดแห่งแรก ของจังหวัดสตูล สร้างขึ้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2425 ต่อมาในปี พ.ศ. 2482 ได้เปลี่ยนชื่อเป็น วัดชนาธิปเฉลิม วัดแห่งนี้เป็นที่ รวมน้ำใจของชาวพุทธมาร่วม 100 กว่าปีมาแล้ว พระอุโบสถของวัดสร้างเมื่อปี พ.ศ. 2473 มีลักษณะเด่นแตกต่างจากพระอุโบสถทั่วไป
คือ เป็นอาคารทรง ๒ ชั้น ชั้นล่างก่ออิฐถือปูน ใช้เป็นศาลาการเปรียญ ชั้นบนเป็นอาคารไม้ ใช้ประกอบพิธีกรรมของพระสงฆ์ ด้านหน้าพระอุโบสถเป็นระเบียงมีบันไดทั้ง 2 ข้าง เสาบานหน้าต่าง
แกะสลักเป็นรูปเครือเถา

ในปัจจุบันมีโรงเรียนเทศบาล 2(วัดชนาธิปเฉลิม) อยู่ติดกับวัดซึ่งล้อมรอบด้วยคลอง จํานวน 3 สาย คือ คลองมำบัง คลองเส็นเต็น และคลองตายาย

พระธาตุเจดีย์ศรีเมืองไต้ ซึ่งประดิษฐานอยู่บริเวณลานโพธิ์ก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ.2553 มีความสูง จากพื้น 40 เมตร ฐานพระธาตุกว้าง 12 x 12 เมตร การก่อสร้างได้แบบมาจากวัดกุสินาราเฉลิมราช ซึ่งเป็น วัดไทยในประเทศอินเดีย จุดประสงค์การสร้างก็เพื่อบรรจุพระบรมสารีริกราตุที่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปรินายก ประทานมาให้วัดชนาธิปเฉลิม กับพระบรมสารีริกราตุที่อัญเชิญ มาจากประเทศพม่า พระธาตุเจดีย์ศรีเมืองได้เป็นสถาปัตยกรรมที่ประกอบด้วยยอดเจดีย์ทรงลังกาหรือโปร่งขาม และตัวอาคาร ซึ่งมี 2 ชั้น อาคารชั้นที่ 2 เป็นเรือนกระจกมีบุษบก ส่วนชั้นล่างจัดทำเป็นห้องพิพิธภัณฑ์ ใช้เพื่อจัดแสดงศิลปวัตถุที่ทางวัดรวบรวมไว้

พระพุทธสิกขีทศพลญาณที่ 1 หรือ สมเด็จองค์ปฐม คือ พระพุทธเจ้าที่ตรัสรู้พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณเป็นพระองค์ แรกแห่งโลกธาตุ สร้างขึ้นเนื่องในโอกาสครบ 12 รอบ ของการตั้งวัด เป็นพระพุทธปฏิมากรปางมารวิชัย เนื้อสำริดนวโลหะ (โลหะ 9 ชนิด) หน้าตักกว้าง 1.92 เมตร สูง 3.6 เมตร สร้างโดยทีมงานสร้างอนุสาวรีย์วีรกษัตริย์ไทย 7 พระองค์ ณ อุทยานราชภักดิ์ จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และรูปปั้นจ่าแซม ที่วนอุทยาน ถ้ำหลวง-ขุนน้ำนางนอน จังหวัดเชียงราย

สมุดข่อย วัดชนาธิปเฉลิม มีด้วยกัน 3 ฉบับ สภาพยังสมบูรณ์ เรียบร้อยดี สมุดข่อย ขนาด 5x40 เซนติเมตร เขียนด้วยตัวอักษรขอม ไม่มีภาพเขียน เขียนด้วบรรจง เป็นระเบียบ ด้วยปากกาและหมึกสีดำชัดเจน ขนาดตัวอักษร 0.5 เซนติเมตร ตัวอักษรเหมือนบันทึกทั่วไป

ที่มา : ป้ายในวัด

[designbydx]

309.วัดพระธาตุศรีจอมทอง

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : วรวิหาร
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : บ้านหลวง
เขต/อำเภอ : จอมทอง
จังหวัด : เชียงใหม่   
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.1994
พิกัด  : 18.4211, 98.67913


วัดพระธาตุศรีจอมทอง หรือวัดหลวงจอมทอง เป็นวัดโบราณ สร้างเมื่อปีพุทธศักราช 1994 เป็นวัดที่สำคัญของจังหวัดเชียงใหม่ เนื่องจากเป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ

ตามตำนานที่กล่าวถึงพระบรมธาตุศรีจอมทอง เล่าว่าพระพุทธเจ้าทรงมีพุทธพยากรณ์ไว้กับ พญาอังครัฏฐะ ผู้ครองนครอังครัฏฐะ ที่ตั้งอยู่ใกล้กับบริเวณดอยจอมทองว่า สถานที่แห่งนี้ต่อไปจะเป็น ที่ประดิษฐานพระทักษิณพรโมลีธาตุ (พระเศียรเบื้องขวา)

ต่อมาภายหลังเมื่อพระพุทธองค์เสด็จปรินิพานแล้ว โทณพราหมณ์ได้จัดแบ่งพระบรมสารีริกธาตุให้แก่กษัตริย์ทั้ง 8 นคร ในครั้งนั้น มัลลกษัตริย์แห่งเมืองกุสินารา ทรงได้พระทักษิณวโมลีธาตุไว้ พระมหากัสสปะเถระประธานฝ่ายสงฆ์ จึงได้กราบทูลถึงพุทธพยากรณ์มัลลกษัตริย์ทราบดังนั้นจึงถวายพระบรมธาตุแต่พระมหากัสสปะเถระ ท่านอัญเชิญพระบรมธาตุวางไว้บนฝ่ามือ แล้วอธิษฐานอาราธนาให้พระบรมธาตุเสด็จไปยังดอยจอมทองเพื่อประทับอยู่ในโกศแก้วอินทนิลภายในเจดีย์ทองคำที่พญาอังครัฏฐะได้สร้างถวายไว้

ต่อมาปีพุทธศักราช 1885 สามีภรรยาชื่อนายสอยและนางเม็ง เป็นผู้มีศรัทธาเลื่อมใส ในพระพุทธศาสนา ได้ค้นพบพระบรมธาตุจอมทองในลักษณะที่เป็นพระทักษิณโมลีธาตุ มีขนาดเท่า เมล็ดข้าวโพด สัณฐานกลมเกลี้ยง สีดอกพิกุลแห้งหรือสีดอกบวบ บรรจุในโกศทองเหลืองหล่อทองปิดทอง ชั้นในเป็นผอบเงิน ผอบทอง ลงยา ประดับเพชร


ต่อมาปีพุทธศักราช 2009 มีคหบดี 2 คน คือนายสิบเงินและนายสิบถัว ได้มาสร้างเจดีย์และ วิหารชั่วคราวมุงด้วยหญ้าคาขึ้น แล้วนิมนต์พระสารีปุตตรเถระ มาเป็ฯเจ้าาอาวาสองค์แรกของวัด หลังจากที่เจ้าอาวาสมรณภาพลงแล้ว ชาวบ้านได้อาราธนาพระเทพกุลเถระมาเป็นเจ้าอาวาสองค์ที่ 2  ท่านได้ทำการเปลี่ยนหลังคาวิหารเป็นกระเบื้อง

เหตุการณ์สำคัญของวัดพระธาตุจอมทองได้เกิดขึ้นในสมัย พระมหาธรรมปัญโญ เจ้าอาวาสองค์ที่ 3 คือ พระบรมธาตุได้เสด็จออกจากถ้ำคูหา แสดงปาฏิหาริย์เป็นที่ อัศจรรย์ แล้วจึงสถิตอยู่ในพระเกศโมลีของพระพุทธรูปองค์หนึ่งในพระวิหาร ท่านเจ้าอาวาสจึงอัญเชิญมา บรรจุในโกศงาช้างและเก็บรักษาไว้สืบมา


ต่อมาพระเมืองแก้ว แห่งราชวงศ์มังราย ครองราชย์ระหว่างปีพุทธศักราช 2038-2068 ได้โปรด ให้สร้างพระวิหารจตุรมุข โดยมีมณฑปตั้งอยู่กลางวิหารจตุรมุข เพื่อใช้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมธาตุ แต่เมื่อสิ้นรัชกาลของพระเมืองแก้ว วัดพระธาตุศรีจอมทองกลายเป็นวัดร้าง ต่อมาได้กลับคืนสภาพเป็นวัด อีกครั้ง ชาวบ้านไปอาราธนาพระญาณมงคลจากวัดทุ่งตุ มาเป็นเจ้าอาวาส ทั้งนี้พระมหากษัตริย์ เมืองเชียงใหม่อีกหลายพระองค์ ได้ทรงทำนุบำรุงและถวายเครื่องสักการะสืบมาอย่างต่อเนื่องด้วย พระราชศรัทธาต่อพระธาตุ ได้รับการยกฐานะเป็นวัดพระอารามหลวง เมื่อปีพุทธศักราช 2506

ที่มา : พระอารามหลวงเล่ม 2 กรมการศาสนา กระทรวงวัฒนธรรม

[designbydx]

310.วัดพระธาตุดอยสะเก็ด (วัดสุดท้ายของพระอารามหลวง)

ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด : สามัญ   
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : เชิงดอย
เขต/อำเภอ : ดอยสะเก็ด
จังหวัด : เชียงใหม่   
พ.ศ.ที่สร้าง : พ.ศ.2155
พิกัด  : 18.8725, 99.14002

วัดพระธาตุดอยสะเก็ดเป็นวัดเก่าแก่ สร้างตั้งแต่ปี พ.ศ.2155 แต่เพิ่งจะได้รับการยกฐานะเป็นพระอารามหลวง เมื่อกลางปีพ.ศ. 2555 นี้เอง

ภายในวัดพระธาตุดอยสะเก็ดมีโบราณสถานและโบราณวัตถุที่สำคัญ คือพระบรมธาตุเจดีย์ ภายในบรรจุ พระเกศาธาตุ ของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า เป็นเจดีย์ก่ออิฐถือปูน ศิลปะแบบล้านนา และมีพระพุทธรูปเก่าแก่ อายุกว่า 600 ปี เป็นพระพุทธรูป สำคัญมากของชาวดอยสะเก็ด พระนามว่า “พระพุทธรังสีทวีโชค” หรือ “หลวงพ่อเกศ ทองทิพย์” ปางมารวิชัย หล่อด้วยทองสำริด พระเกศเป็นทองคำ ประดับด้วยอัญมณี 9 สี ประดิษฐานอยู่ใน หอพระไตรปิฎก และมีพระพุทธรูปสำคัญอีกหลายองค์ คือ

พระเจ้า 5 พระองค์
เป็นพระพุทธรูปปูนปั้น ปาง มารวิชัย อายุกว่า 150 ปี ประดิษฐานอยู่ภายใน พระ วิหารจัตุรมุข

พระพุทธมหาปฏิมากร
ประทานพร พระพุทธรูปองค์ ใหญ่ ขนาดหน้าตักกว้าง 9.99 เมตร สูง 25 เมตร ประดิษฐาน บนอาคารพิพิธภัณฑ์พื้นบ้านล้านนา

พระพุทธรูปหยกขาว
ทำจากหยกขาวพม่า ปางมารวิชัย ศิลปะพม่า ประดิษฐานอยู่ภายใน พระอุโบสถ คู่กับ พระประธาน ซึ่งเป็นพระพุทธรูปทอง เหลืองปางสมาธิ ภายในพระอุโบสถมี ภาพจิตรกรรมเป็นเรื่องราวของวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียมประเพณีของชาวล้านนา ตั้งแต่เกิดจนตาย

ที่ด้านหลังพระอุโบสถเป็นที่ ประดิษฐาน พระพุทธรูปปางเลไลยก์ เป็น พระพุทธรูปปูนปั้น สูง 2.99 เมตร และ พระประจำวัน ทั้ง 7 วัน ซึ่งทำด้วยปูนปั้นเช่นกัน นอกจากนี้ยังมีพระพุทธรูปต่างๆ ประดิษฐานใน ศาลาราย บ้าง ใน วิหารสอบ ธรรม บ้าง และตามที่ต่างๆ คือ พระพุทธรูปสัมฤทธิ์ผล หรือ หลวงพ่อพระเจ้าทันใจพระ พุทธสิหิงค์จำลอง พระพุทธรูปไม้แกะสลัก พระพุทธรูปปางแสดงปฐมเทศนา พระพุทธ รูปนาคปรก พระพุทธโสธรจำลอง และ พระพุทธคันธารราช

ที่มา : พระอารามหลวง The royal Monastery เล่ม 2 กรมการท่องเที่ยว กระทรวงวัฒนธรรม