150.วัดสมุหประดิษฐาราม
ลำดับชั้น : วัดพระอารามหลวงชั้นตรี
ชนิด :สามัญ
นิกาย : มหานิกาย
แขวง/ตำบล : สวนดอกไม้
เขต/อำเภอ : เสาไห้
จังหวัด : สระบุรี
พ.ศ. ที่สร้าง : -
พิกัด : 14.55447, 100.85807
**เปิดตลอด
... ใครถูกทํานายว่าจะมีเหตุร้ายกับตัวให้จัดกระทงเสียหัว แห่ถวายผีบ้านผีเรือน ...
ความเชื่อหนึ่งที่ปรากฏอยู่เป็นรูปประเพณีหรือพิธีกรรม ประเพณีกระทงเสียหัว" ในพระอุโบสถ วัดสมุหประดิษฐารามพระอารามหลวงชั้นตรี ชนิดสามัญ วัดนี้สังกัดคณะสงฆ์มหานิกายเจ้า พระยานิกรบดินทร์มหินทรมหากัลยาณมิตร (โต, ต้นตระกูลกัลยาณมิตร) ได้สร้างวัดนี้ขึ้นเมื่อสมัยรัชกาลที่ 3 เพื่ออุทิศให้มารดาเมื่อสร้างวัดเสร็จแล้ว จึงได้น้อมเกล้าฯ ถวายเป็นพระอารามหลวง แต่จะเป็นในรัชกาลไหนไม่แน่ชัด เพราะปรากฏว่าท่านเจ้าพระยานิกรบดินทร์ (โต) ได้เป็นที่สมุหนายกอยู่ถึง 2 รัชกาล คาบเกี่ยวกันคือตอนปลายรัชกาลที่ 3 และต้นรัชกาลที่ 4 สันนิษฐานว่าคงจะได้ถวายในรัชกาลที่ 4 (ที่ครั้งนั้นยังไม่มีวัด) ในขณะครั้งหนึ่งกระบวนเสด็จมาติดเกยที่หน้าวัดสมุหประดิษฐาราม ที่คอยราษฎร และข้าราชการช่วยโกยร่องน้ำ เพื่อช่วยเรืออยู่นั้นเจ้าพระยานิกรบดินทร์มหินทรมหากัลยาณมิตร (โต, ต้นตระกูลกัลยาณมิตร) สมุหนายกผู้ตามเสด็จฯ ได้เดินขึ้นฝั่งเที่ยวตามสถานที่ต่างๆ ได้พบวัดไผ่จ้อก้อ จึงกราบบังคมทูลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจะบูรณะ และสร้างวัดไผ่จ้อก้อขึ้นใหม่
เมื่อได้รับพระบรมราชานุญาตแล้ว จึงย้ายวัดไผ่จ้อก้อมาสร้าง ณ ที่ วัดสมุหประดิษฐาราม" โดยพระราชทานนามตามตำแหน่งของเจ้าพระยานิกรบดินทร์ และสถาปนาเป็นพระอารามหลวง สําหรับพระประธานในพระอุโบสถได้รับการถวายนามจากสมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปรินายกว่า พระพุทธรัชกัลยาณมิตรประดิษฐาราม เมื่อวันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2553 มีความสง่างามและไม่เหมือนพระปางมารวิชัยที่ไหนตรงที่สังฆาฏิบริเวณหัวไหล่ซ้าย และด้านหลังทำเป็นรอยจีบพับ เหมือนสไบแปลกตา หาดูได้ยาก จากการสันนิษฐานว่ากันว่าเป็นพระที่อัญเชิญมาจากเมืองเก่าสุโขทัย
ที่มา : ป้ายในวัด
